Tham dự hội thảo, về phía khách mời có, ông Ming Hwee Chong đại diện tổ chức Littlelives Việt Nam, PGS.TS. Nguyễn Thị Hoàng Yến – Học viện quản lý giáo dục, GS. TS. Lê Phương Nga –Trường ĐHSP Hà Nội cùng đông đảo đại diện các đơn vì đào tạo ngành giáo dục mầm non, giáo dục tiểu học trong nước.

Về phía Trường Đại học Giáo dục có PGS.TS. Trần Thành Nam - Phó Hiệu trưởng, PGS.TS. Phạm Quang Tiệp - Trưởng khoa Giáo dục sớm và Tiểu học, GS.TS. Mai Văn Hưng - Khoa Sư phạm, Trường Đại học Giáo dục cùng các giảng viên, cán bộ và đông đảo sinh viên Nhà trường.

Hội thảo đã tập trung thảo luận, chia sẻ và định hướng về lĩnh vực đang ngày càng được quan tâm, đó là: giáo dục trẻ ngay từ khi còn trong bụng mẹ và trong những năm đầu đời. Các báo cáo đa chiều từ nhiều khía cạnh khác nhau đã cho thấy một bức tranh toàn diện về vai trò của thai giáo và giáo dục sớm trong bối cảnh hiện đại.

Phát biểu tại hội thảo, PGS.TS. Trần Thành Nam – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục nhấn mạnh, đây không chỉ là hoạt động học thuật mà còn cho thấy vai trò tiên phong của các thầy cô trong đổi mới, hội nhập các xu hướng khoa học – công nghệ của Nhà trường.

Phó Hiệu trưởng kỳ vọng, hội thảo lần này sẽ mở ra chuỗi hoạt động học thuật thường xuyên, góp phần chia sẻ tri thức, hình thành nhóm nghiên cứu chuyên sâu do Khoa Giáo dục sớm và Tiểu học chủ trì. Xa hơn, đây sẽ là nền tảng phát triển các chương trình sau đại học, đào tạo đội ngũ chuyên gia chất lượng cao đáp ứng nhu cầu thực tiễn.

Theo PGS.TS Trần Thành Nam, thai giáo và giáo dục sớm ngày càng khẳng định vị thế là lĩnh vực nghiên cứu trọng yếu, gắn liền với khoa học thần kinh, tâm lý học và giáo dục học. Những bằng chứng khoa học mới nhất chỉ ra rằng nhận thức, cảm xúc, trí tuệ được hình thành ngay từ giai đoạn bào thai và những năm tháng đầu đời; vì vậy, tác động sớm, đúng đắn, khoa học sẽ mở ra cơ hội phát triển toàn diện cho trẻ.

Cơ sở khoa học: "Thời kỳ vàng" của sự phát triển não bộ

Các tham luận tại hội thảo đã cung cấp những luận điểm khoa học vững chắc về tầm quan trọng của giáo dục sớm. GS.TS. Nguyễn Thị Hoàng Yến - Học viện Quản lý Giáo dục nhấn mạnh, thai giáo và giáo dục sớm là “giai đoạn vàng” cho sự phát triển của trẻ. Những nghiên cứu thần kinh học đã chứng minh, từ tuần thai thứ 27, thai nhi đã có thể phản ứng với âm thanh và ghi nhớ giai điệu, hình thành các kết nối thần kinh bền vững. Điều này khẳng định "hành trình học tập" của con người bắt đầu từ rất sớm, ngay cả trước khi chào đời.

Nhấn mạnh, giáo dục sớm (ECE) là mắt xích đầu tiên, đặt nền móng cho sự phát triển thể chất, trí tuệ, cảm xúc và xã hội của trẻ, GS.TS Nguyễn Thị Hoàng Yến trao đổi, các nghiên cứu thần kinh học cho thấy giai đoạn 0–6 tuổi là “thời kỳ vàng” khi não bộ hình thành hàng tỷ kết nối thần kinh.

Ở Việt Nam, giáo dục mầm non đã có bước tiến về chính sách và nhận thức. Tuy nhiên, trước yêu cầu hội nhập và sự phát triển nhanh của khoa học – công nghệ, việc đổi mới chương trình, phương pháp giáo dục mầm non là cấp thiết. Giáo dục sớm vì thế được coi là nền tảng vững chắc cho sự phát triển của trẻ và sự thịnh vượng của quốc gia.

Bổ sung cho luận điểm trên, GS.TS. Mai Văn Hưng - Trường Đại học Giáo dục đã đi sâu vào quá trình phát triển năng lực nhận thức của thai nhi, cho biết não bộ thai nhi phát triển với tốc độ cực nhanh trong 1.000 ngày đầu đời (tính từ khi thụ thai đến khoảng 2 tuổi). Ông nhấn mạnh đây là “cửa sổ cơ hội” để các kích thích từ môi trường (âm thanh, giọng nói của mẹ, âm nhạc, ánh sáng dịu) trở thành nguồn năng lượng nuôi dưỡng nhận thức. Ông khẳng định thai giáo không phải là điều thần bí, mà là sự ứng dụng của khoa học thần kinh, tâm lý và giáo dục vào việc chăm sóc thai kỳ. “Cha mẹ – đặc biệt là người mẹ – chính là người thầy đầu tiên của trẻ, thông qua tình yêu thương, sự gắn kết và những tương tác hằng ngày”.

Các khía cạnh khoa học khác

Giáo dục song ngữ: Ông Ming Hwee Chong (đại diện Tổ chức quốc tế Littlelives Singapore) đã trình bày những nghiên cứu về việc cho trẻ tiếp xúc sớm với hai hoặc nhiều ngôn ngữ. Ông chỉ ra rằng, trẻ được tiếp xúc song ngữ sớm không chỉ có vốn từ phong phú hơn mà còn phát triển khả năng tư duy linh hoạt, trí nhớ và năng lực giải quyết vấn đề.

Tại Hội thảo, PGS.TS. Phạm Quang Tiệp - Trưởng khoa Giáo dục sớm và Tiểu học, Trường Đại học Giáo dục đã phân tích vai trò của thai giáo trong bối cảnh chuyển đổi số. Bài viết của ông đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và các phát hiện khoa học hiện đại về sự phát triển não bộ, giác quan của thai nhi, đồng thời chỉ ra cả cơ hội (ứng dụng di động, trí tuệ nhân tạo) và thách thức (bức xạ điện từ, thông tin sai lệch) của công nghệ.

Đóng góp tại Hội thảo, NCS. Nguyễn Viết Chung đã phân tích cơ chế tác động của thai giáo lên phát triển tâm thần vận động, trong khi PGS.TS. Bùi Thị Nhung- Viện Dinh dưỡng Quốc gia làm rõ tầm quan trọng của chế độ dinh dưỡng, đặc biệt là các dưỡng chất như axit folic, sắt, và DHA trong thai kỳ để hỗ trợ phát triển não bộ và thể chất của thai nhi.

Đồng thời, TS. Vũ Thị Ngọc Minh - Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam đã đưa ra một góc nhìn nhân văn và pháp lý: tiếp cận quyền trẻ em trong giáo dục sớm. Bà nhấn mạnh trẻ em không chỉ là "đối tượng được chăm sóc" mà còn là công dân có quyền được phát triển toàn diện.

Định hướng tương lai và tầm nhìn chiến lược

Phiên thảo luận đã thành công tốt đẹp và mở ra một tầm nhìn chiến lược: đầu tư cho thai giáo và giáo dục sớm là khoản đầu tư lâu dài, mang tính nền tảng cho sự phát triển quốc gia.

Các chuyên gia nhấn mạnh cần sự đồng bộ giữa gia đình – nhà trường – y tế – xã hội. Để nâng cao chất lượng giáo dục sớm, Việt Nam cần:

- Xây dựng chính sách đồng bộ, lấy trẻ em làm trung tâm.

- Phát triển đội ngũ chuyên gia có kiến thức và kỹ năng chuyên sâu.

- Thúc đẩy nghiên cứu khoa học liên ngành để ứng dụng các mô hình giáo dục tiên tiến.

Những bằng chứng khoa học và định hướng chiến lược từ hội thảo là hành trang quan trọng để Việt Nam xây dựng một thế hệ công dân khỏe mạnh, trí tuệ, có khả năng sáng tạo và sống nhân văn trong kỷ nguyên mới.

Một số hình ảnh tại hội thảo:

Khoa Giáo dục sớm và Tiểu học - UEd Media