Thưa quý vị đại biểu, khách quý!
Trước hết, tôi xin thay mặt tập thể Trường Đại học Giáo dục - ĐHQGHN, xin nồng nhiệt chào mừng và gửi lời cảm ơn sâu sắc tới quý vị đại biểu, khách quý đã đến dự “Lễ Kỷ niệm 25 năm truyền thống Trường ĐHGD”. Tôi cũng xin gửi lời trân trọng cám ơn đến các quý vị, các cơ quan đã gửi lẵng hoa và lời chúc mừng nhân một ngày rất có ý nghĩa đối với Nhà trường.
Hôm nay, khi đứng ở đây, tôi thật sự xúc động và tự hào về những thành công mà Nhà trường đạt được trong suốt chặng đường 25 năm qua. Video các quý vị đại biểu vừa xem đã cho chúng ta cái nhìn lịch sử từ những năm tháng đầu tiên khi thành lập Khoa Sư phạm - ĐHQGHN, tiền thân của Trường Đại học Giáo dục ngày nay.
Tôi xin điểm thêm một số nét. Như chúng ta đã biết, năm 1993, ĐHQGHN được thành lập trên cơ sở sắp xếp 3 trường đại học lớn trên địa bàn Hà Nội là trường ĐH Tổng hợp Hà Nội, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 1, Trường Đại học Sư phạm Ngoại ngữ Hà Nội, để hình thành một đại học lớn đa ngành, đa lĩnh vực một đầu tàu và trụ cột của giáo dục nước nhà.
Tuy nhiên, sau một thời gian, ban lãnh đạo ĐHQGHN khi đó đã nhận thấy sự khó khăn trong sắp xếp, tổ chức ĐHQGHN theo dự kiến ban đầu. Bởi vì, trường ĐHSP Hà Nội 1 có cơ cấu chuyên môn, cơ cấu tổ chức gần như trùng lặp với trường ĐH Tổng hợp Hà Nội, nhưng định hướng phát triển khác nhau. Sau nhiều thảo luận, lãnh đạo tháng 10/1999, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định cho phép ĐHSP Hà Nội tách khỏi ĐHQGHN. Sau khi trường ĐHSP Hà Nội tách ra, trong cơ cấu ĐHQGHN lúc đó không còn lĩnh vực khoa học giáo dục và đào tạo giáo viên.
Mặc dù ĐHSP Hà Nội tách ra nhưng lãnh đạo ĐHQGHN thời kỳ đó nhận thấy trong cơ cấu của ĐHQGHN vẫn cần có lĩnh vực KHGD và đào tạo giáo viên. Bởi vì, với nền tảng truyền thống về khoa học cơ bản rất mạnh, một mô hình đào tạo giáo viên mới, khác hẳn mô hình truyền thống có thể được xây dựng. Từ thực tế đó, ý tưởng về việc thành lập đơn vị nghiên cứu và đào tạo khoa giáo dục ở ĐHQGHN với dự kiến tên ban đầu là “Khoa Giáo dục” để tiến tới phát triển thành Trường Đại học Giáo dục trong tương lai được định hình. Tuy nhiên, thuật ngữ “sư phạm” vốn được dịch từ ngôn ngữ châu Âu với sự tập trung vào dạy dỗ trẻ em lúc đó quá quen thuộc. Trong khi thuật ngữ “giáo dục” vốn có nội hàm rộng, nhưng còn khá xa lạ cho nên cần thêm thời gian thuyết phục các cơ quan quản lý. Do đó, ngày 21/12/1999, Khoa Sư phạm (tiền thân của Trường ĐH Giáo dục) chính thức được thành lập theo Quyết định số 1481/TCCB của Giám đốc ĐHQGHN.
Việc thành lập Khoa Sư phạm thể hiện tầm nhìn của lãnh đạo ĐHQGHN. Sự kiện thành lập Khoa Sư phạm đã đánh dấu sự ra đời của một mô hình đào tạo giáo viên mới trong hệ thống giáo dục Việt Nam - mô hình đào tạo mở hướng tới sự liên thông, liên kết trong đại học đa ngành, đa lĩnh vực, chất lượng cao, trình độ cao và định hướng nghiên cứu. Mô hình này học hỏi theo mô hình đào tạo giáo viên các môn văn hóa bậc trung học ở các nước phát triển về giáo dục, sau này chúng ta quen gọi là mô hình 3 + 1, hay mô hình a + b.
Không giống như các khoa trực thuộc khác của ĐHQGHN - được thành lập trên những bộ phận có sẵn phát triển từ các trường ĐH KHTN hoặc trường ĐH KHXH&NV, Khoa Sư phạm được xây dựng trên mô hình tiếp nối với các khoa khoa học cơ bản và hầu như chưa có một nền tảng trong lĩnh vực đào tạo giáo viên khi đó. Khoa Sư phạm được thành lập chỉ với 4 bộ môn ban đầu là Bộ môn Quản lý giáo dục, Bộ môn Giáo dục đại học và chuyên nghiệp, bộ môn Tâm lý – Giáo dục, Bộ môn Phương pháp và Công nghệ dạy học.
Việc lựa chọn người đứng đầu Khoa cũng đã được lãnh đạo ĐHQGHN cân nhắc kỹ lưỡng. Bởi lẽ phương thức đào tạo giáo viên theo “mô hình kế tiếp” của Khoa dù rằng quen thuộc trên thế giới nhưng lại còn mới tại Việt Nam lúc bấy giờ. Bởi vậy, việc lựa chọn người đứng đầu phải là người có uy tín về khoa học, có tầm nhìn chia sẻ mô hình mới. Trong bối cảnh đó GS.TS. Nguyễn Thị Mỹ Lộc được ĐHQGHN mời về làm Chủ nhiệm Khoa Sư phạm.
Tôi vẫn còn nhớ năm 2000, tôi có hợp tác với GS Mỹ Lộc viết chung một cuốn sách và đã từng đến thăm văn phòng Khoa Sư phạm ở tầng 5 nhà D2 - Nhà điều hành cũ của ĐHQGHN. Khoa chỉ có 2 phòng làm việc nhỏ, ngổn ngang tài liệu. GS Mỹ Lộc khi đó mới được mời về từ Trường Cán bộ Quản lý Giáo dục (nay là Học viện Quản lý Giáo dục) sang điều hành Khoa Sư phạm. Đó thật sự là giai đoạn đầu đầy khó khăn, thử thách.
Việc lựa chọn mô hình, định hướng chiến lược để phát triển Khoa làm sao thể hiện được bản sắc, không đi vào lối mòn, khắc phục được những tồn tại thường của các mô hình đào tạo giáo viên truyền thống, khai thác tốt nhất hiệu quả của sự liên thông trong ĐHQGHN là yêu cầu đặt ra với của thế hệ lãnh đạo đầu của Khoa và Trường. Đến năm 2009, sau khi tích lũy đủ các điều kiện, ĐHQGHN làm đề án nâng cấp Khoa thành trường thành viên. Khi đó tôi còn nhớ, một trong những điều kiện cuối là phải có minh chứng Khoa đã được kiểm định chất lượng. Ngay trước tết âm lịch năm 2009, Cục Khảo thí và Kiểm định chất lượng (nay là Cục Quản lý chất lượng), Bộ GD&ĐT đã cử đoàn công tác thẩm định và kết luận “khoa đã được đánh giá bởi những chuyên gia độc lập, tuân thủ quy trình tự đánh giá và đánh giá ngoài của Bộ GD&ĐT”. Với sự ủng hộ của Giám đốc ĐHQGHN (khi đó là GS.TS. Mai Trọng Nhuận), Khoa Sư phạm khi đó đã hoàn thiện các hồ sơ, thủ tục và đến ngày 3 tháng 4 năm 2009, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 441/ QĐ - TTg, chính thức thành lập Trường Đại học Giáo dục trên cơ sở Khoa Sư phạm với Hiệu trưởng sáng lập là GS.TS. Nguyễn Thị Mỹ Lộc.
Trải qua 25 năm phát triển, Trường Đại học Giáo dục đã có những thay đổi đáng tự hào về mọi mặt: từ cơ cấu tổ chức, nhân lực, cơ sở vật chất, chương trình đào tạo và nghiên cứu khoa học. Từ 04 bộ môn trực thuộc ban đầu của Khoa Sư phạm, đến năm 2009, khi thành lập Trường Đại học Giáo dục, trường đã có 04 phòng chức năng, 03 khoa đào tạo, 06 trung tâm trực thuộc. Đến nay, trường có 07 phòng chức năng, 6 khoa đào tạo, 01 trường phổ thông thực hành, 03 trung tâm nghiên cứu, 01 trung tâm đào tạo, bồi dưỡng và 01 viện nghiên cứu. Tổng nhân sự trong toàn trường, kể cả trường thực hành là gần 300 viên chức, người lao động, tăng khoảng 15 lần so với thời kỳ đầu thành lập.
Với đặc thù về mô hình đào tạo, ngoài đội ngũ giảng viên do Trường trực tiếp quản lý, Trường còn được chia sẻ nguồn nhân lực trình độ cao thuộc các trường thành viên của ĐHQGHN. Bên cạnh đó, với cơ cấu mở, Nhà trường cũng khai thác có hiệu quả đội ngũ giảng viên kiêm nhiệm là những chuyên gia, nhà quản lý giáo dục hàng đầu. Đội ngũ cơ hữu của trường cũng có tỷ lệ giảng viên có học vị tiến sĩ rất cao là gần 84% số giảng viên đại học và tỷ lệ có chức danh GS, PGS là gần 30%.
Do mô hình a + b vốn rất phù hợp với đào tạo giáo viên các môn văn hóa bậc trung học, cho nên, trong giai đoạn đầu Trường Đại học Giáo dục chỉ đào tạo giáo viên Toán Lý Hoá Sinh Văn Sử, không đào tạo giáo viên dạy các môn ở các cấp học thấp hơn với chú trọng đến các hoạt động giáo dục. Cho nên về chương trình đào tạo, từ 8 chương trình đào tạo các trình độ ban đầu, đến nay Nhà trường đang triển khai đào tạo 34 chương trình gồm: 17 CTĐT đại học, 13 CTĐT thạc sĩ và 4 CTĐT tiến sĩ. Trường Đại học Giáo dục hiện nay phát triển các ngành đều thuộc lĩnh vực Khoa học giáo dục và lĩnh vực Đào tạo giáo viên. Trong đó có những ngành mới, tiên phong trong cả nước như: Tâm lý học lâm sàng trẻ em và vị thành niên, Tham vấn học đường, Khoa học giáo dục, Quản trị trường học, Quản trị Công nghệ giáo dục, Đo lường và đánh giá trong giáo dục. Trường cũng là đơn vị đầu tiên trong cả nước triển khai đào tạo giáo viên các môn tích hợp cho bậc THCS là môn KHTN và môn Lịch sử - Địa lý theo chương trình phổ thông 2018. Cho đến nay đã có sinh viên ra trường được 2 khóa. Đến thời điểm hiện tại, trường đã hoàn thiện cơ cấu chương trình đào tạo giáo viên cho tất cả các bậc học từ mầm non tới tiểu học, THCS và THPT.
Hiện nay, tổng số người học quy đổi trung bình của trường ĐHGD đạt khoảng 6-7000 người học, tăng khoảng gần 10 lần so với giai đoạn đầu phát triển. Trong những năm qua, Nhà trường cũng đã bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho hơn hàng trăm ngàn lượt cán bộ, giáo viên đương nhiệm các bậc học trên phạm vi toàn quốc.
Bên cạnh hoạt động đào tạo, đội ngũ cán bộ, giảng viên, giáo viên của Nhà trường đã và đang có những đóng góp với xã hội quan trọng. Đội ngũ chuyên gia của Nhà trường đã tham gia tư vấn chính sách, tham gia xây dựng nhiều văn bản pháp luật quan trọng như Luật GDĐH, Luật Giáo dục, Luật Nhà giáo, các Nghị định, Thông tư trong lĩnh vực giáo dục, tham gia xây dựng phương án thi tốt nghiệp từ năm 2025, v.v. Không chỉ đóng góp đào tạo nhân lực khu vực dân sự mà nhà trường góp phần đào tạo, bồi dưỡng nhân lực cho ngành công an, quân đội, góp phần xây dựng hệ thống đánh giá năng lực phục vụ tuyển sinh của ngành công an, góp phần vào công cuộc bảo vệ Tổ quốc.
Năm năm vừa qua nước ta và thế giới trải qua những thời điểm khó khăn tột bậc của đại dịch Covid-19. Trường Đại học Giáo dục với những nghiên cứu về công nghệ giáo dục từ năm 2017 đã kịp có những đóng góp tích cực cho xã hội và ngành giáo dục trong việc ban hành các hướng dẫn chuyển đổi số, hướng dẫn dạy học blended cho giáo viên, các hoạt động tư vấn, hội thảo giúp giảm áp lực sức khỏe tâm thần cho giáo viên và người học trong đại dịch Covid-19. Đặc biệt, việc ra đời kênh trực tuyến hỗ trợ giáo dục mầm non và phổ thông đã giúp vài trăm nghìn lượt giáo viên tiếp cận trong đại dịch cũng như hiện nay là những minh chứng cho đóng góp quan trọng của Trường ĐHGD trong việc thực hiện trách nhiệm quốc gia - sứ mạng chung của ĐHQGHN.
Bên cạnh đó, các hoạt động nghiên cứu khoa học cũng khởi sắc. Trường Đại học Giáo dục cũng đã có sự gia tăng đáng kể chỉ số công bố khoa học và xếp hạng quốc tế. Diễn đàn Hà Nội thường niên về Khoa học Giáo dục và Sư phạm, còn gọi là HaFPES, do trường tổ chức thường niên đã thành một thương hiệu thu hút hàng ngàn nhà khoa học trong nước và quốc tế. Chiều ngày hôm nay, trong khuôn khổ các hoạt động hướng đến 25 năm ngày truyền thống HaFPES 2024 sẽ được tổ chức tại chính không gian này với 6 phiên song song về những chủ đề rất căn bản của khoa học giáo dục và đào tạo giáo viên. Về sự hiện diện, xếp hạng quốc tế, năm 2023, tổ chức xếp hạng Times Higher Education đã công bố kết quả xếp hạng theo lĩnh vực, trong đó lĩnh vực Giáo dục của ĐHQGHN mà Trường Đại học Giáo dục đóng vài trò nòng cốt lần đầu tiên được đánh giá và đạt được thứ hạng 401 – 500 thế giới.
Như vậy, Trường Đại học Giáo dục dục đóng một vai trò quan trọng góp phần nâng cao vị thế và thương hiệu của ĐHQGHN trong lĩnh vực nghiên cứu giáo dục trên phạm vi thế giới.
Có được thành công ngày hôm nay là nhờ sự cố gắng, nỗ lực rất lớn của tất cả cán bộ, giảng viên, giáo viên Nhà trường, đặc biệt là thế hệ các thầy cô lãnh đạo trường, khoa đã đồng hành cùng nhà trường thông qua GS Nguyễn Thị Mỹ Lộc, PGS.TS Lê Kim Long, PGS.TS Đặng Xuân Hải, PGS.TS. Trịnh Văn Minh và rất nhiều thầy cô lãnh đạo đã chuyển công tác, đã luôn đoàn kết hướng tới những giá trị cốt lõi Đạo đức, Chuyên nghiệp và Sáng tạo. Xin chân thành cám ơn các thế hệ cán bộ giảng viên, cán bộ quản lý đã và đang công tác ở trường đã luôn hết mình nỗ lực để có được Trường Đại học Giáo dục đã và đang khẳng định vị thế của mình trong mạng lưới các cơ sở giáo dục đại học của Việt Nam.
25 năm chưa phải là quãng đường dài. Nhưng, đây là quãng đường đầu tiên khai phá và định hình. Chương trình ngày hôm nay với chủ đề Hành trình kiến tạo tương lai một lần nữa là lời tri ân gửi tới tất cả thế hệ cán bộ và các nhà giáo, những người đã đặt viên gạch đầu tiên và tham gia trong hành trình xây dựng mái nhà chung Trường Đại học Giáo dục phát huy, lan tỏa những giá trị tốt đẹp vì sự phát triển của Nhà trường.
Xin thay mặt cho tập thể Trường Đại học Giáo dục bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc tới các thế hệ lãnh đạo của ĐHQGHN, đặc biệt là các thế hệ giám đốc: các thầy GS Nguyễn Văn Đạo, GS Đào Trọng Thi, GS Mai Trọng Nhuận, GS Phùng Xuân Nhạ, PGS. Nguyễn Kim Sơn, GS Lê Quân đã luôn quan tâm, ủng hộ để Trường Đại học Giáo dục có được sự phát triển như ngày nay.
Xin cám ơn lãnh đạo các Ban chức năng, các đơn vị thành viên, trực thuộc, các đối tác của Trường Đại học Giáo dục, các trường mầm non, phổ thông vệ tinh là các cơ sở thực hành, các nhà tài trợ, các cơ quan báo chí, truyền thông đã luôn đồng hành cùng nhà trường trong suốt những năm qua.
Kính thưa các quý vị đại biểu,
Các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng tương lai của giáo dục sẽ được định hình bởi AI trao quyền, thực tại ảo và thực tại tăng cường, phương pháp giáo dục game hóa, học tập thích ứng và cá nhân hóa, chương trình đào tạo xuyên ngành và liên ngành, giáo dục suốt đời và giáo dục toàn cầu. Trường Đại học Giáo dục với sứ mạng “là cơ sở giáo dục đại học đào tạo và nghiên cứu chất lượng cao và trình độ cao trong khoa học và công nghệ giáo dục, ứng dụng cho đào tạo giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục” cần tiếp tục thực hiện trách nhiệm quốc gia của ĐHQGHN, tiếp tục tiên phong trong những lĩnh vực mới. Các định hướng này sẽ tiếp tục tô đậm bản sắc của Trường Đại học Giáo dục theo định hướng đại học nghiên cứu dực trên nền khoa học cơ bản, góp phần vào nâng cao chất lượng giáo dục nước nhà.
Tôi thực sự tin tưởng vào hành trình tiếp theo của Nhà trường, tin tưởng vào thế hệ tương lai sẽ tiếp tục nối dài những khát vọng mới, trở thành những nhà giáo dục trong tương lai năng động, bản lĩnh, sẵn sàng thích ứng với mọi biến động trong bối cảnh mới, để cùng những thế hệ hôm nay khẳng định và tiếp nối, lan tỏa giá trị và thương hiệu của Nhà trường. Chúng ta cũng có quyền hy vọng, với những dịch chuyển trên Hòa Lạc những năm gần đây, khi Trường Đại học Giáo dục tròn 30 năm ngày truyền thống, chúng ta sẽ có ngôi nhà khang trang tại Hòa Lạc.
Chương trình kỷ niệm 25 năm truyền thống hôm nay cũng là thời điểm sắp đến ngày Nhà giáo Việt Nam 20-11, tôi xin kính chúc các Nhà giáo, các nhà lãnh đạo, quản lý giáo dục cùng tất cả người học của Trường Đại học Giáo dục có một tháng 11 – tháng của nhà giáo, nhiều niềm vui và những ngày lễ thật đầm ấm!
Kính chúc tất cả quý vị dồi dào sức khỏe, thành công và hạnh phúc!
Xin trân trọng cảm ơn!
GS.TS. Nguyễn Quý Thanh
Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục - ĐHQGHN