Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Ngọc Thưởng chủ trì phiên khai mạc và điều phối các phiên thảo luận chính. Tham gia Hội thảo còn có các chuyên gia hàng đầu Việt Nam về các lĩnh vực.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng khẳng định, khi đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới, với khát vọng vươn mình mạnh mẽ, chúng ta đang đứng trước rất nhiều cơ hội để bứt phá, đồng thời cũng phải đối diện với không ít thách thức chưa từng có. Bên cạnh đó, chuyển đổi số đang diễn ra sâu rộng trên toàn cầu đòi hỏi Việt Nam phải có một tầm nhìn chiến lược, một nền tảng tư tưởng đủ mạnh để dẫn dắt sự nghiệp giáo dục đi đúng hướng, bền vững và nhân văn. Trong dòng chảy ấy, lấy triết lý giáo dục là quốc sách hàng đầu, làm gốc cho mọi định hướng phát triển, chính là yêu cầu cấp thiết. Triết lý giáo dục không chỉ trả lời câu hỏi muốn đào tạo con người Việt Nam như thế nào trong thời đại số, mà còn định hình cách tổ chức hệ thống, thiết kế chính sách và kiến tạo môi trường học tập cho cả hiện tại và tương lai.

Thứ trưởng nhấn mạnh, công nghệ đang phát triển với tốc độ chưa từng có. Trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, các nền tảng học tập số… mở ra cơ hội đổi mới phương thức giảng dạy, đánh giá và quản trị giáo dục.

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Ngọc Thưởng phát biểu khai mạc Hội thảo

Tuy nhiên, sự phát triển ấy cũng đặt ra nguy cơ người học phụ thuộc quá mức vào công nghệ, đánh mất khả năng tư duy độc lập, mất đi chiều sâu nhân văn trong quá trình học tập và trưởng thành.

Do đó, nhiệm vụ của các nhà nghiên cứu phải làm sao để giáo dục giúp người học không phụ thuộc vào công nghệ, mà biết làm chủ công nghệ. Giáo dục phải trao cho người học năng lực làm chủ tri thức, làm chủ kỹ năng, và quan trọng hơn cả là làm chủ cuộc đời mình. Công nghệ chỉ là công cụ; con người mới là trung tâm, là chủ thể sáng tạo và là mục tiêu cuối cùng của mọi cải cách giáo dục.

Chính vì vậy, việc xác lập và luận giải triết lý giáo dục trong thời đại số là nhiệm vụ then chốt. Đó không chỉ là vấn đề học thuật, mà là nền móng chiến lược để chúng ta phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, nuôi dưỡng phẩm chất, năng lực và giá trị sống cho thế hệ tương lai.

Tại Hội thảo, các tham luận được báo cáo bao gồm:

(1) “Sự dịch chuyển chính sách giáo dục của Việt Nam: nền tảng triết lý và triết học” do GS.TS.NGƯT. Nguyễn Quý Thanh – Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục, Uỷ viên Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực trình bày.

(2) “Một số tiền đề về Triết lý giáo dục trong thời đại số” do GS.TS. Phạm Hồng Quang – Chủ tịch Hội đồng Giáo sư ngành Khoa học Giáo dục, Uỷ viên Tiểu ban GDPT- Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực trình bày.

(3) “Triết lý Giáo dục trong thời đại số: Các giá trị kết nối giữa Đổi mới sáng tạo – Cách mạng công nghệ – Trí tuệ cảm xúc” do GS.TS. Nguyễn Trung Kiên – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh trình bày.

(4) “Trí tuệ nhân tạo (AI) và tái định hình giáo dục đại học từ một góc nhìn triết lý” do GS.TSKH. Đặng Ứng Vận – Nguyên Chánh văn phòng Hội đồng Quốc gia Giáo dục Việt Nam, Nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Hoà Bình trình bày.

(5) “Triết lý giáo dục trong thời đại số nhìn từ văn hoá” do GS.TSKH. Trần Ngọc Thêm – Uỷ viên Hội đồng Giáo sư liên ngành Văn hoá – Nghệ thuật – TDTD Trường Đại học Hùng Vương Thành phố Hồ Chí Minh trình bày.

Năm tham luận đã đóng vai trò như năm trụ cột của hội thảo, tạo nền móng học thuật vững chắc để toàn bộ chương trình thảo luận có thể phát triển theo chiều sâu. Mỗi trụ cột mang một giá trị riêng, tạo thành một hệ sinh thái tri thức liên kết, bao quát từ triết học nền tảng đến chính sách, công nghệ tiên tiến, văn hoá và con người Việt Nam.

Ngoài những tham luận trực tiếp tại Hội thảo, nhiều chuyên gia hàng đầu trong các lĩnh vực giáo dục học, triết học, quản lý giáo dục, công nghệ giáo dục và khoa học xã hội từ khắp cả nước cũng đã gửi ý kiến, phân tích và quan điểm học thuật về Triết lý giáo dục trong thời đại số. Các ý kiến này đến từ những góc nhìn khác nhau nhưng đều thể hiện rõ những tâm huyết và tinh thần trách nhiệm với tương lai giáo dục Việt Nam.

Các đóng góp xoay quanh một số vấn đề lớn, đang đặt ra thách thức và cơ hội cho giáo dục:

Thứ nhất, câu hỏi về bản chất của triết lý giáo dục trong bối cảnh số hóa: Các chuyên gia cho rằng triết lý giáo dục không thể chỉ dừng lại ở những giá trị truyền thống, mà cần được “cập nhật hoá” để phản ánh sự tương tác phức hợp giữa con người – công nghệ – xã hội. Tuy nhiên, tinh thần nhân bản, tôn trọng con người và đề cao sự phát triển toàn diện phải luôn là hạt nhân.

Thứ hai, vấn đề người học trong kỷ nguyên AI: Các ý kiến đều nhấn mạnh: người học thời đại số cần vừa làm chủ tri thức – kỹ năng – công nghệ, vừa phải giữ được khả năng tư duy độc lập, phê phán và sáng tạo. Công nghệ hỗ trợ nhưng không thay thế năng lực tự học, không thể thay vai trò của giáo viên trong dẫn dắt giá trị và nhân cách.

Thứ ba, những yêu cầu mới đối với đội ngũ nhà giáo: Nhiều nhà khoa học cho rằng giáo viên hiện nay không chỉ là người truyền thụ kiến thức mà là “người kiến tạo trải nghiệm học tập”, người dẫn đường trong không gian tri thức số. Năng lực sư phạm số, đạo đức nghề nghiệp trong môi trường trực tuyến và khả năng đồng hành cùng học sinh trong thế giới công nghệ là những năng lực cốt lõi.

Thứ tư, vấn đề công bằng, đạo đức và bản sắc văn hoá trong giáo dục số: Không ít ý kiến cảnh báo nguy cơ bất bình đẳng số, những thách thức về quyền riêng tư dữ liệu, cũng như sức ép văn hoá khi người học tiếp xúc với môi trường số toàn cầu hoá. Vì vậy, triết lý giáo dục mới phải đảm bảo tính công bằng, tính nhân văn và giữ được bản sắc Việt Nam trong mọi đổi mới.

Những góp ý phong phú này đã làm dày thêm chiều sâu học thuật của hội thảo, đồng thời phản ánh sự quan tâm rộng rãi của đội ngũ trí thức, nhà khoa học đối với việc xây dựng một nền giáo dục hiện đại, nhân văn và bền vững trong thời đại số.

Bế mạc Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Ngọc Thưởng cảm ơn Trường Đại học Giáo dục đã phối hợp với Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực tổ chức thành công Hội thảo khoa học với chủ đề “Triết lý giáo dục trong thời đại số”. Các ý kiến đóng góp tại Hội thảo sẽ được biên soạn thành kỷ yếu và báo cáo trình lãnh đạo Hội đồng. Thứ trưởng khẳng định, đây sẽ là luận cứ khoa học để rà soát, điều chỉnh triết lý giáo dục quốc gia và chính sách chuyển đổi số trong giáo dục trong thời gian tới.

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Ngọc Thưởng bế mạc Hội thảo

UEd Media